Συνέντευξη με τον Έλληνα σχεδιαστή αυτοκινήτου, Αλέξανδρο Λιώκη

Στη συνέντευξη που μας παραχώρησε ο Έλληνας σχεδιαστής αυτοκινήτου και καθηγητής σχεδίου, Αλέξανδρος Λιώκης, μας μίλησε για την αγάπη του για το αυτοκίνητο, τα πρώτα του βήματα, το σύγχρονο σχεδιασμό, τις προκλήσεις και τις εμπειρίες του από την Alfa Romeo Tonale.

Ήταν το όνειρο της ζωής μου. Να γυρίσω στην Ελλάδα με ένα αυτοκίνητο που έχω δουλέψει, που είμαι τόσο σφιχτά δεμένος μαζί του.

Πότε ξεκίνησε η αγάπη σου για το αυτοκίνητο;

Η αγάπη μου για το αυτοκίνητο ξεκίνησε από πολύ μικρή ηλικία, απ’ όσο θυμάμαι τον εαυτό μου. Από ότι μου έχουν πει οι γονείς μου όταν ήμουν μωρό και μου παρουσίαζαν ένα αυτοκινητάκι ή μια εικόνα ενός αυτοκινήτου αμέσως μου τραβούσε το ενδιαφέρον και σταματούσα να κλαίω. Όποτε θα έλεγα ότι ήμουν πάντα πωρωμένος με τα αυτοκίνητα.

Ήταν όνειρο σου από μικρός να γίνεις σχεδιαστής αυτοκίνητου ή είναι κάτι που ανακάλυψες στη πορεία;

Το μόνο σίγουρο ήταν η αγάπη για τα αυτοκίνητα. Πρώτα απ’ όλα σχεδίαζα, έκανα όμως διάφορα σκίτσα και όχι μόνο αυτοκίνητα. Το κατάλαβα όταν ξεκίνησα να κάνω μοντελισμό και αργότερα restoration κλασσικών αυτοκινήτων, όπου αγάπησα την επιφάνεια, τη λαμαρίνα και τις αντανακλάσεις και εκτίμησα κάποια κλασσικά μοντέλα όπως την Citroën DS. Εκεί ήταν που είπα «θέλω και εγώ να το κάνω αυτό, να σχεδιάσω ένα ωραίο αυτοκίνητο, αυτό που θεωρώ εγώ ωραίο». Θυμάμαι όμως ότι και σε πιο μικρή ηλικία παρατηρούσα σχεδιαστικές λεπτομέρειες και έλεγα π.χ. «αυτό γιατί δεν το έκαναν αλλιώς;»

Τι χρειάστηκε για να μπεις στο χώρο και ποια ήταν τα πρώτα σου βήματα;

Σπούδασα Βιομηχανικό σχεδιασμό στη Κοζάνη στο ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας και αφότου ολοκλήρωσα τη σχολή μου έφτιαξα ένα portofolio με κάποια σκίτσα και τη πτυχιακή μου εργασία που αφορούσε επίσης το αυτοκίνητο και τα έστειλα σε διάφορα Πανεπιστήμια στο εξωτερικό για Master. Πρώτα όμως στο IED – Istituto Europeo di Design στην Ιταλία όπου έγινα και δεκτός στο διετές πρόγραμμα και ήρθα στο Τορίνο. Μάλιστα τα τελευταία 7 χρόνια διδάσκω στην ίδια σχολή.

Ποιο είναι το αγαπημένο σου αυτοκίνητο, ένα μοντέλο που θαυμάζεις και θα ήθελες κάποια στιγμή να αποκτήσεις, εάν δεν το έχεις κάνει ήδη.

Citroen DS! Το πρώτο αυτοκίνητο που είχα, το πρώτο αυτοκίνητο που άγγιξα. Το έχω ακόμα, έχουμε πάρει κι άλλα με τον αδερφό μου και έχει σίγουρα διαφορετική θέση στη καρδιά μου και διαφορετική θέση στο Πάνθεον της αυτοκίνησης. Κατά τη γνώμη υπάρχουν τα αυτοκίνητα, υπάρχει και η DS, είναι κάτι το δικό της – κάτι το μοναδικό που μου έδωσε κυρίως την έμπνευση και την ώθηση από τον θαυμασμό. Είναι ένα αμάξι που ζηλεύω και μακάρι να μπορέσω στη ζωή μου να κάνω κάτι παρόμοιο.

Τι κατά τι γνώμη σου καθιστά ένα αυτοκίνητο όμορφο;

Δεν συμφωνώ με την ορολογία όμορφο. Μου αρέσουν τα αυτοκίνητα που έχουν χαρακτήρα και αυτό θεωρώ ότι ξεχωρίζει. Η ομορφιά είναι σε δεύτερη φάση, γιατί ως ένα σημείο είναι αντικειμενική αλλά μετά από ένα σημείο είναι υποκειμενική.

Πόσο έχει αλλάξει το Design των αυτοκινήτων τα τελευταία χρόνια;

Έχει αλλάξει αρκετά αλλά είναι κάτι που κάνει κύκλους. Είναι κάτι που αλλάζει με βάση τις καινούριες τεχνολογίες, με τις μόδες και βέβαια με τους κανονισμούς που είναι για όλους. Επειδή πολλοί μου κάνουν την ερώτηση γιατί τα καινούρια μοντέλα μοιάζουν, γιατί όλοι πρέπει να υπακούν στη νομοθεσία. Τα μεγέθη είναι συγκεκριμένα, η αεροδυναμική είναι μεγάλη προτεραιότητα και όλοι προσπαθούν να φτάσουν στο επιθυμητό αποτέλεσμα.

Τα αμιγώς ηλεκτρικά αυτοκίνητα θα αλλάξουν ακόμα περισσότερα τα δεδομένα στον σχεδιασμό;

Ο σχεδιασμός ενός αυτοκινήτου σε πολύ μεγάλο μέρος βασίζεται στο τι έχεις να ντύσεις, αυτό που εμείς ονομάζουμε “Package”. Οι αναλογίες καθορίζονται από τα μηχανικά μέρη οπότε τα ηλεκτροκίνητα συνήθως έχουν μια επίπεδη πλατφόρμα (Skateboard Platform) και οι σχεδιαστές είμαστε πολύ πιο ελεύθεροι να δημιουργήσουμε ότι αναλογίες θέλουμε, με πιο κοντούς προβόλους και πιο αεροδυναμικά σχήματα ενός όγκου. Ένα από τα μειονεκτήματα είναι ότι πρέπει να είναι πιο ψηλά αφού τα μηχανικά μέρη βρίσκονται στη βάση.

Τι εργαλεία χρειάζεται ένας σχεδιαστής πλεον; Πώς περνάει το σχέδιο από το χαρτί στον υπολογιστή;

Το παραδοσιακό, χαρτί και μολύβι ή στυλό για την αρχική ιδέα πριν περάσουμε στο Digital, το οποίο συνεχίζει και είναι ακριβώς το ίδιο πράγμα, απλά με σχεδιασμό στην οθόνη του υπολογιστή. Το αρχικό σχέδιο σκανάρεται και περνάει στα ανάλογα προγράμματα όπου κάνεις αλλαγές σε μεμονωμένα σημεία αντί να κάνεις 15 διαφορετικά σκίτσα. Αυτή είναι η βασική διαφορά, ότι το Digital σου γλυτώνει πολύτιμο χρόνο. Αν τα σκίτσα αρέσουν και εγκριθούν συνεχίζουμε με 3D Virtual μοντέλα.

Υπάρχει Artificial Intelligence στον σχεδιασμό των αυτοκινήτων;

Προς το παρόν όχι. Έχουν γίνει κάποιες απόπειρες που μπορούν να οδηγήσουν σε ενδιαφέροντα αποτελέσματα αλλά δεν έχουν έρθει ακόμα στην Αυτοκινητοβιομηχανία. Αυτά τα λογισμικά πάντως δεν λειτουργούν με βάση τη λογική οπότε ανοίγουν τη φαντασία και δημιουργούν πράγματα που δεν μπορεί να φανταστεί ένας σχεδιαστής. Το αν είμαι κατά ή υπέρ είναι άλλο θέμα και θα δείξει, οπότε δεν μπορώ να πάρω θέση ακόμα.

Ποσά στάδια περνούν από το αρχικό σχέδιο μέχρι το τελικό και αντίστοιχα από το σχέδιο μέχρι το πρώτο πρωτότυπο;

Αυτό εξαρτάται πολύ από παράγοντες όπως η μηχανολογία, το κόστος, οι μέθοδοι παραγωγής αλλά και το πόσο τραβηγμένο ήταν το αρχικό σχέδιο.

Η αγορά ορίζει πλέον ως τάση τα αυτοκίνητα που έχουν Crossover αισθητική. Εσύ τι προτιμάς να σχεδιάζεις ή θα ήθελες να σχεδιάσεις στο μέλλον;

Δεν έχω κάποια προτίμηση, μου αρέσουν οι προκλήσεις όπως ήταν και η Tonale. Σίγουρα ο σχεδιασμός ορισμένων μοντέλων είναι πιο εύκολος και αυτό έχει να κάνει με τις αναλογίες. Για να το πούμε στη καθομιλουμένη, όσο πιο χαμηλό και φαρδύ είναι, τόσο πιο εντυπωσιακό θα δείχνει.

Ποιες οι προκλήσεις σχεδιασμού ενός SUV με σπορ DNA σαν αυτό που έχει η Alfa Romeo Tonale;

Ουσιαστικά πρέπει να ντύσεις ένα Package το οποίο απευθύνεται σε 4 άτομα, τις αποσκευές τους, ένα μοντέλο που είναι πρακτικό και για καθημερινή χρήση αλλά ταυτόχρονα θα ξεχωρίζει. Θα πρέπει να έχει την “Eleganca” και την “Sportivita” που πρέπει να έχει μια Alfa Romeo. Για εμένα ήταν σίγουρα μια πρόκληση γιατί δεν έχουμε πολλά SUV μοντέλα και θα έπρεπε να είναι ένα που να ικανοποιεί τα παραπάνω αλλά να συγκινεί και το κοινό.

Ποια τα συναισθήματα όταν είδες για πρώτη φορά το σχέδιο σου να παίρνει μορφή σε πλήρη κλίμακα;

Η πρώτη φορά που συνέβη αυτό ήταν το 2013 με την Gloria και το θυμάμαι ακόμα σαν σήμερα. Ήταν η πρώτη φορά που την είδα στη φρέζα, που έκοβε το χοντρικό μοντέλο για να δουλευτεί στο χέρι και ήταν πολύ μεγάλη στιγμή. Η μεγαλύτερη συγκίνηση όμως ήταν όταν την είδα να πατάει «στα πόδια της» σε κανονικό ύψος, γιατί όταν δουλεύαμε το πρωτότυπο ήταν σε κάποιες βάσεις ψηλά. Σε ότι αφορά την Tonale τώρα, γιατί από τότε μέχρι σήμερα έχω κάνει πολλά 1 προς 1 μοντέλα, η διαφορά ήταν όταν την είδα στο δρόμο για πρώτη φορά. Θυμάμαι που σταμάτησα, έκανα όπισθεν και μπήκα σε ένα στενό να δω ένα καμουφλαρισμένο πρωτότυπο και πέρασα σιγά-σιγά και το κοίταγα. Ακόμα και σήμερα όμως όταν τη βλέπω στο δρόμο προσπαθώ να τη φτάσω και να κάνω “thumbs up” στον ιδιοκτήτη. Είναι αλλιώς…

Το καλοκαίρι είχες την ευκαιρία να οδηγήσεις την Tonale στην Ελλάδα, να γράψεις χιλιόμετρα μαζί της και να την φωτογραφίσεις. Περιέγραψε μας αυτή την εμπειρία.

Ήταν το όνειρο της ζωής μου. Να γυρίσω στην Ελλάδα με ένα αυτοκίνητο που έχω δουλέψει, που είμαι τόσο σφιχτά δεμένος μαζί του. Είναι εντυπωσιακό να το δείχνεις στην οικογένεια σου και στους φίλους που ξέρουν πόσο πολύ και πόσα χρόνια έχεις δουλέψει γι’ αυτό. Μετά βέβαια οι αντιδράσεις του κόσμου, χαίρεσαι όταν έχει επιλέξει ένα αυτοκίνητο και σου λένε θετικά σχόλια, πόσο μάλλον αν το έχεις σχεδιάσει και όλο το καλοκαίρι άκουσα απίστευτα σχόλια, χωρίς να γνωρίζουν ποιος είμαι.

Ποια είναι τα όνειρα σου για το μελλον;

Να κάνω και άλλα αυτοκίνητα. Μου έχει ανοίξει η όρεξη, δεν σταματάμε. Αυτοκίνητα που θα αγαπήσει ο κόσμος, αυτοκίνητα που θα εξυπηρετήσουν ανάγκες και συναισθήματα. Να κάνω τη δουλειά που μου αρέσει, που είναι το όνειρο μου ουσιαστικά.

Ο Αλέξανδρος συνέχισε τη συζήτηση λέγοντας μας ότι πολλές φορές τον ρωτούν νέοι πως μπορούν να ακολουθήσουν τα ίδια μονοπάτια και να γίνουν σχεδιαστές αυτοκινήτων και αν υπάρχει στην Ελλάδα κάτι αντίστοιχο.

Η απάντηση είναι ότι δεν υπάρχει κάτι στην χώρα μας όπως δεν υπάρχει και η επαγγελματική αποκατάσταση. Θα πρέπει όποιος το έχει στο νου του πρώτα απ’ όλα να κάτσει να σκεφτεί πολύ καλά τι ακριβώς του αρέσει και αν του αρέσει πραγματικά να σχεδιάζει.
Πρέπει να ξέρει ότι απαιτεί πάρα πολύ κόπο και πάρα πολλές θυσίες και ότι είναι ένας κλάδος που δεν απορροφά εύκολά. Το λέω αυτό με την ιδιότητα του καθηγητή πλέον, που έχω κάπου στα 20 παιδιά με τα ίδια όνειρα και συνήθως οι 2 θα βρουν δουλειά στην αυτοκινητοβιομηχανία, συνήθως αυτοί που ξενυχτούν και έχουν αφιερώσει τη ζωή τους στο σχέδιο. Χρειάζεται το ταλέντο προφανώς αλλά χρειάζεται πολύ κόπο και πειθαρχία. Υπάρχουν πολλές σχολές στο εξωτερικό είτε για προπτυχιακά ή μεταπτυχιακά στο εξωτερικό, θα πρέπει όμως να είναι πολύ σίγουροι για αυτό. Αν είναι επιλογή μεταξύ Βιολογίας και Σχεδιασμού αυτοκινήτου, ξεκινάμε λάθος. Θα πρέπει να είναι «αρρωστημένοι» με αυτό και πολύ σίγουροι.